اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴ | تعریف، نحوه تنظیم، مهلت ارسال و روش ثبت نام

اظهارنامه مالیاتی یکی از مهم‌ترین اسناد رسمی و قانونی در نظام مالیاتی کشور محسوب می‌شود. تمامی مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، مکلف هستند هر ساله با توجه به قوانین و مقررات موجود، اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل کرده و در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند. این سند، مجموعه‌ای از اطلاعات مالی نظیر درآمدها، هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، دارایی‌ها و بدهی‌ها را شامل می‌شود و مبنای اصلی برای محاسبه میزان مالیات سالیانه افراد و شرکت‌ها به شمار می‌رود.

شروع فرآیند ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴ از ابتدای سال جدید آغاز گردیده و مطابق قانون، آخرین مهلت ارائه آن تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۴ تعیین شده است. این زمان‌بندی برای اشخاص حقیقی و حقوقی کمی متفاوت است که در ادامه به تفصیل بیان خواهد شد.

اهمیت ارسال اظهارنامه مالیاتی به حدی بالاست که در صورت کوتاهی در ارائه به موقع یا ثبت اطلاعات غیرواقعی، جرایم مالیاتی سنگین و حتی مشکلات حقوقی جدی گریبان‌گیر مودیان خواهد شد. در مقابل، تکمیل و ارسال صحیح و به موقع اظهارنامه، نه تنها مانع اعمال جریمه می‌شود بلکه به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا در برنامه‌ریزی دقیق بودجه کشور و مدیریت منابع مالی عمومی نقش موثرتری ایفا کند.

از این رو، در ادامه مقاله به‌طور جامع بررسی می‌کنیم که اظهارنامه مالیاتی چیست، نحوه تنظیم آن به چه صورت است، مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴ چه زمانی خواهد بود، روش ثبت نام و ارسال آن چگونه انجام می‌شود و در نهایت مراحل پر کردن این سند به صورت گام‌به‌گام آموزش داده خواهد شد.

مطالعه بیشتر:مالیات کسب‌وکارهای کوچک

اظهارنامه مالیاتی چیست؟

در پاسخ به این پرسش که اظهارنامه مالیاتی چیست، باید گفت: اظهارنامه مالیاتی فرمی رسمی و قانونی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور طراحی شده و تمامی مودیان موظفند اطلاعات مالی مربوط به یک سال کاری خود را در آن درج نمایند. سپس این فرم به صورت الکترونیکی از طریق سامانه‌های مربوطه به سازمان ارسال می‌شود.

چنانچه مودیان از تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر خودداری کنند، سازمان امور مالیاتی به صورت یکجانبه اقدام به تنظیم اظهارنامه برآوردی خواهد کرد. در چنین شرایطی معمولاً مالیات محاسبه شده بیش از میزان واقعی خواهد بود و به زیان مودی تمام می‌شود.

این فرم در واقع به منزله یک کارنامه مالی سالیانه است که عملکرد مالی مودی در بازه زمانی مشخص، یعنی از ابتدای فروردین ماه تا پایان اسفند همان سال را شامل می‌شود. در مورد اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات)، اگر سال مالی در اساسنامه متفاوت تعریف شده باشد، همان سال مالی شرکت مبنای محاسبه و مهلت ارسال اظهارنامه در نظر گرفته خواهد شد.

لازم به یادآوری است که بر اساس این اظهارنامه‌ها، سازمان امور مالیاتی اقدام به صدور برگ تشخیص مالیات می‌نماید. در صورتی که خلاف واقع بودن اطلاعات مندرج در اظهارنامه محرز گردد، جریمه و پیگرد قانونی برای مودی در نظر گرفته خواهد شد.

همچنین طی چند سال اخیر، ارائه اظهارنامه مالیاتی تنها به صورت الکترونیکی و از طریق وب‌سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir امکان‌پذیر است و دیگر نیازی به تکمیل نسخه‌های کاغذی وجود ندارد.

چگونگی تنظیم اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴

در گذشته، مودیان ملزم بودند فرم‌های کاغذی اظهارنامه را از ادارات مالیاتی تهیه کرده و پس از تکمیل، به صورت حضوری تحویل دهند. این روند بسیار زمان‌بر و پرهزینه بود. اما با راه‌اندازی سامانه الکترونیکی سازمان امور مالیاتی، تمامی مراحل از ثبت نام تا ارسال اظهارنامه به شکل آنلاین انجام می‌شود.

مودیان حقیقی و حقوقی برای تکمیل اظهارنامه باید ابتدا در سامانه ثبت نام کرده و کد رهگیری مخصوص دریافت نمایند. سپس در بخش مربوط به اظهارنامه الکترونیکی، اطلاعات هویتی، مالی، بانکی و عملکردی خود را وارد کرده و در نهایت اظهارنامه را ثبت کنند.

نکته بسیار مهم این است که رعایت زمان‌بندی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی الزامی است. زیرا هرگونه تأخیر در ثبت یا ارسال، مشمول جرایم سنگین خواهد شد.

مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴

مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی هر سال توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می‌شود. بر اساس روال سال‌های گذشته:

• اشخاص حقیقی (کسبه، تجار و صاحبان مشاغل): مهلت ارسال اظهارنامه تا ۳۱ خرداد یا ۱۵ تیرماه خواهد بود.

• اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات): مهلت ارسال اظهارنامه تا پایان ۳۱ تیرماه تعیین می‌شود. البته اگر سال مالی شرکت متفاوت از سال مالیاتی کشور باشد، آخرین مهلت ارسال اظهارنامه حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی شرکت خواهد بود.

علاوه بر این، سازمان امور مالیاتی برای مودیان گروه دوم و سوم، اظهارنامه پیش‌فرضی در سامانه قرار می‌دهد که از دهم مرداد به مدت پنج روز قابل مشاهده است. مودی می‌تواند این اظهارنامه را تأیید یا رد کند. در صورت تأیید، از مزایای تبصره ماده ۱۰۰ بهره‌مند خواهد شد.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده ۱۴۰۴

برخلاف اظهارنامه عملکرد که سالانه تنظیم می‌شود، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به صورت فصلی ارائه می‌گردد. بر اساس قانون، مودیان باید حداکثر ۱۵ روز پس از پایان هر فصل، اظهارنامه ارزش افزوده خود را در سامانه my.tax.gov.ir ارسال کنند:

• اظهارنامه فصل بهار → تا ۱۵ تیرماه

• اظهارنامه فصل تابستان → تا ۱۵ مهرماه

• اظهارنامه فصل پاییز → تا ۱۵ دی‌ماه

• اظهارنامه فصل زمستان → تا ۱۵ فروردین سال بعد

عدم رعایت این مهلت منجر به جریمه‌ای معادل ۵۰ درصد مالیات متعلقه همان دوره خواهد شد. علاوه بر آن، سازمان امور مالیاتی ممکن است اظهارنامه برآوردی را جایگزین نماید که معمولاً به نفع مودی نیست.

گاهی اوقات به دلیل شرایط خاص مانند بحران‌های طبیعی یا مشکلات اقتصادی، مهلت ارسال اظهارنامه تمدید می‌شود. به عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۴ مهلت ارسال اظهارنامه فصل زمستان ۱۴۰۳ تا پایان اردیبهشت تمدید شد.

نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴

ثبت نام در سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی شامل چهار مرحله اصلی است:

1. پیش ثبت نام الکترونیکی

2. ثبت نام الکترونیکی

3. راستی‌آزمایی اطلاعات وارد شده

4. مرحله نهایی و دریافت کد رهگیری

مراحل ثبت نام به این صورت است که ابتدا به آدرس tax.gov.ir وارد شده و بر روی گزینه “ثبت نام الکترونیک” کلیک می‌کنید. پس از مطالعه مقررات، وارد بخش ثبت نام شده و اطلاعات هویتی، شماره ملی و شماره همراه خود را وارد می‌کنید. سپس با طی مراحل پیش ثبت نام و دریافت کد رهگیری، فرآیند ثبت نام تکمیل می‌شود.

نحوه پر کردن و ارسال اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴

پس از ثبت نام، نوبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه می‌رسد. مراحل به شرح زیر است:

1. ورود به سامانه مالیاتی از طریق آدرس tax.gov.ir

2. انتخاب گزینه اظهارنامه حقیقی یا حقوقی

3. وارد کردن نام کاربری و رمز عبور

4. انتخاب گزینه “ثبت اظهارنامه جدید”

5. وارد کردن سال عملکرد و نوع فعالیت

6. تکمیل اطلاعات هویتی (نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه و …)

7. وارد کردن اطلاعات محل فعالیت (آدرس و کد پستی)

8. درج اطلاعات بانکی

9. بررسی و در صورت لزوم ویرایش اطلاعات اختصاصی از پیش ثبت‌شده

10. ثبت اطلاعات فروش داخلی و خارجی

11. تکمیل جدول سود و زیان

12. مشاهده محاسبات مالیاتی سیستم و تأیید آن

13. انتخاب گزینه “ثبت نهایی” و دریافت کد رهگیری

نکته مهم این است که قبل از شروع به تکمیل اظهارنامه، تمامی اطلاعات مالی مورد نیاز مانند اسناد فروش، هزینه‌ها، صورت‌های مالی و اطلاعات حساب‌های بانکی را آماده کنید تا در حین ثبت اظهارنامه دچار مشکل نشوید.

سوالات متداول

۱. چه کسانی موظف به ثبت نام و ارسال اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴ هستند؟
تمامی اشخاص حقیقی (کسبه، تجار، صاحبان مشاغل) و اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات) ملزم هستند اظهارنامه مربوط به عملکرد مالی خود در سال ۱۴۰۴ را تکمیل و ارسال نمایند.

۲. مهلت نهایی ثبت اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۴ تا چه زمانی است؟
به طور معمول برای اشخاص حقیقی تا ۳۱ خرداد یا ۱۵ تیرماه و برای اشخاص حقوقی تا پایان تیرماه تعیین می‌شود. البته تاریخ دقیق هر سال توسط سازمان امور مالیاتی اعلام خواهد شد.

۳. نحوه پر کردن اظهارنامه مالیاتی به چه شکل است؟
از طریق ورود به سایت tax.gov.ir و انتخاب گزینه اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی یا حقوقی می‌توانید مراحل تکمیل و ارسال اظهارنامه را انجام دهید.